In het Friese dorp Jelsum ligt de historische buitenplaats Dekema State. In 1538 verrees hier een tweelaags hoofdgebouw waarbij waarschijnlijk gebruik werd gemaakt van oudere, 13de- en 14de-eeuwse fundamenten. Deze middeleeuwse oorsprong vertoont zich nog in het metselwerk van de kelders waar onder andere kaarsnissen en schietgaten zijn te vinden.

In latere eeuwen volgden verbouwingen waarbij de state werd vergroot, maar vervolgens – door het slopen van verdiepingen en vleugels – ook weer werd verkleind.

Het huis staat op een omgracht huiseiland. De omringende tuin- en parkaanleg is vermoedelijk altijd eenvoudig geweest en gericht op agrarisch gebruik: bouw- en weilanden overheersten. Afgezien van enkele bescheiden landschappelijke aanpassingen, zoals een gebogen oprit en een slingerpad, bestaat deze situatie nog steeds.